Македонски форум за електроника
Аналогна електроника => Аудио техника => Засилувачи => Topic started by: batka on 22.01.2012, Sunday, 13:40:26
-
Одамна не сме расправале околу шема за појачувач ,па еве за почеток ,годинава, една конструкција Ја добив шемава заедно со готовиот модул да ја испробам,бидејки пријателов кој ја направил ( од КИТ) немал напојување.Ме изненади едноставноста и изборот на евтини делови за појачувачот,како и замислата да нема никакви подесувања !!!??? Како и да е модулот го вклучив на -/+ 30 V 3А и си проработе добро.Јачината од 300W е предимензионирана и е само маркетиншки податок.Реално со малку повисок напон би добиле солидни 150-200W.На 8 оми мерено со инструмент добив некаде 90-110W во зависност од побудата со изобличување под 0,25% што е сосема солидно.
Во прилог ја имате целата документација која ја добив со изглед на оригиналната pcb.Точките P2 и P4 се наоѓаат на 0V потенцијал(на маса) иако на шемата тоа не е нацртано!! На штампата е во ред.
-
Pozdrav Batka!
Mozda ti je taj ko ti je poslao napisao kako mu to dobro i lepo radi, ali mislim da ce biti puno problema da tako kako je nacrtano i sa tim komponentama proradi kako treba. Ima niz promasenih vrednosti, ima i komponenata koje nisu potrebne ili su na pogresnom mestu. Slicno kao i sa onim jeftinim pojacalom koje smo nedavno analizirali i poboljsavali.
Iskreno rečeno meni bi bilo žao da me ljudi ovde dožive kao nekoga ko samo zanoveta i nalazi primedbe, ali mi je žao da se ljudi zaleću i prave stvari koje nisu OK. Tako se čovek često razočara, gradnja mu ne uspe, potroši novac i polako gubi poverenje u stvari koje nalazi na Internetu pa i u svoje sposobnosti i vremenom diže ruke od elektronike i samogradnje.
-
Доко,човекот го набавил КИТ-от во Ниш ! ;D :D Бил на натпревар во ракомет, го видел и го купил за 15ЕУ некаде. Сега, вие велите * Шта је - ту је!* ;D ;D
Што се однесува за она * зановетање*, се кладам дека и за мене можеби се зборува со тој тон 8), ама сепак ова е Форум - секој има свое мислење.
-
Slazem se Batka, svako ima svoje misljenje, ali mislim da je drugarska i ljudska duznost nas koji smo recimo malo iskusniji ili sa malo vise znanja iz ove oblasti, da ukazemo na nedostatke ili greske u nekoj semi ili dizajnu, kako se oni koji to ne mogu da prepoznaju gledajuci semu, ne bi zaleteli i krenuli da rade nesto sto im mozda nece uspeti.
Svakako, ja ne moram ovo da radim ako to smeta ili nije u duhu foruma!
-
Svakako, ja ne moram ovo da radim ako to smeta ili nije u duhu foruma!
Сите твои коментари се добредојдени на форумот, па затоа слободно продолжи да коментираш Doca ;).
-
Svakako, ja ne moram ovo da radim ako to smeta ili nije u duhu foruma!
Нема потреба од извинување ;). Би било добро кога би имало повеќе луѓе како тебе на форумот ;).
-
Hvala vam za podrsku i vrlo sam polaskan time, ali jos imam neke dileme a malocas sam pisao Privatnu Poruku SHADOW-u o tome.
-
Во секој случај,моја девиза е да помогнам ако можам без разлика дали се работи за едноставна или сложена конструкција.Секако,искуството е драгоцено и добро е да има примедби,укажувања и секако - споделување на мислења,макар понекогаш некому не му се свиѓале.Ова сепак е Форум,секое мислење е добродојдено.
-
за 1000 денари(одприлика) не е скап, али кај се ладилниците кај е трафото, кај се електролитите... тешко да се и 150W без 50 евра минимум...
-
Е,па стално тоа го велам - нема евтино,а јако појачало! И соодносот е тој - појачало: мережниот дел = 1:2 или 3! Тоа е однос на цената : 1000 денари појачувачот,а 2000 денари исправувачот! За ладилници некако ке се снајдеш,а кутија може уште 30-50 ЕУ да отидат и пак си на 100 ЕУ!! Тоа е реална цена.
-
во право си скроз, макар и да имаш трафо и ладилници, пак си ги палтил некогаш... на кутијата не ми текна ич.. башка таа...
-
Kako rece Batka, "svako ima svoje misljenje" pa evo ja da iznesem svoje....
Ovo pojacalo ima potencijal da bude OK ali bi se morale ispraviti neke stvari.
Kao prvo, ovako kako je nacrtano nije moguce sa njim dobiti 300W pod bilo kakvim uslovima. On ima samo dva para izlaznih FET-ova i oni ne bi izdrzali da daju toliku snagu cak i na manjem opterecenju jer na 8 oma i onako to nije moguce. Zasto je to tako? Vrsna vrednost izlaznog napona za 300W na 8 oma je 68,5V pa znaci da napon napajanja mora zbog gubitaka biti barem +/-73...75V DC! Ako bi se koristilo opterecenje od 4 oma, moglo bi teoretski da se sa +/-55V dobije 300W ali prakticno ne jer izlazni FET-ovi to zbog struje ne bi izdrzali tj. bila bi probijena SOAR (Safe Operating Area) kriva. Takodje, nije moguce postici 100W na 8 oma sa napajanjem +/-30V jer je za tu snagu potrebna vrsna vrednost napona (Vpeak) od oko 40V na zvucniku ( tj. oko 80Vpp od vrha pozitivne do vrha negativne poluperiode) a napajanje je samo +/-30V. Samo negde oko 50W je sa tim naponom moguce postici na 8 oma.
**************************************************
Inace, ovo je jedna od cestih zabluda manje iskusnih graditelja - zavara ih veliki broj izlaznih tranzistora pa misle da to omogucava veliku snagu. NE, SNAGU OGRANICAVA NAPON NAPAJANJA i nikakvi dodatni tranzistori to ne mogu povecati. Sa napajanjem od recimo +/-45V je moguce dobiti najvise oko 100W na 8 oma i to se nece povecati taman da stavite po 50 tranzistora u svaku granu! Snaga moze biti veca samo podizanjem napona napajanja ili smanjivanjem impedanse zvucnika a tada ce se morati povecati i broj izlaznih elemenata. Tu cesto ulecu u drugu zamku. U zelji da dobiju vise snage, prikljuce upola manje opterecenje - 4 oma. Da, pojacalo ce tada pokusati da proizvede duplo vise snage, ali ce tada i struja biti duplo veca pa dolaze do granice proboja izlaznih komponenata a i najcesce prekorace mogucnosti sklopa za napajanje jer on nije bio predvidjen da pruzi duplo vecu snagu odnosno struju.
Mladji obicno teze sto vecoj snazi jer im to psiholoski nesto znaci ili ostavlja bolji utisak ali je sasvim uzaludno. Ne treba zaboraviti da ljudski sluh nije linearan i da pojacalo od 200W nece zvucati duplo jace od pojacala od 100W po principu: "Dva puta povecam snagu to ce se cuti dva puta jace". Na zalost, nije tako. Da bi na sluh jedno pojacalo zvucalo duplo jace, potrebno je da ima minimum 4 do 6 PUTA vecu snagu od nekog drugog pojacala!
***************************************************
Koncept ovog pojacala je odavno poznat.To je genericka topologija koja potice iz stare HITACI-jeve aplikacije kad su se pojavili Lateralni MOSFET-ovi. Vazno je da se zapamti da je jedino sa njima moguce to ovako izvesti da se izlazni FET-ovi pobudjuju direktno iz VAS stepena i to je zato sto oni imaju najmanje parazitne povratne kapacitivnosti. Ako vidite semu sa HEXFET-ovima (IRF ili IRFP serija) u izlazu koja je ovako izvedena, znajte da nece ni dobro ni dugo raditi. U tom slucaju je uvek potreban i jedan dodatni pobudni stepen izmedju VAS stepena i izlaznih. Na zalost, i ovde dizajner nije bas mnogo pazio pa je napravio vise sustinskih gresaka. Mozda ovo ovako i radi nekako, ali ne radi kako treba i kako moze. Gde su greske...
Podjimo od izlaza ka ulazu. Kao prvo, Lateralnim FET-ovima ne treba temperaturna kontola BIAS-a jer oni imaju negativan temperaturni koeficijent. Ali treba zapamtiti: SAMO ONI imaju tu osobinu, SVI OSTALI FET-ovi NEMAJU negativni temp. koeficijent i pojacala sa njima MORAJU imati neku formu automatske regulacije BIAS-a u zavisnosti od temperature. Ovde su stavljene dve diode D1 i D2 ali na taj nacin nemate mogucnost da podesavate BIAS. Uz to, padovi napona na tim diodama ne moraju biti bas koliko treba da bi izlazni imali tacan BIAS. Karakteristike FET-va se vrlo cesto dosta razlikuju cak i kad su iz iste serije pa ovaj nacn nije najsrecnije resenje. Umesto obe diode treba staviti samo jedan viseobrtni trimer potenciometar od oko 200 oma.
VAS stepen je odradjen kao diferencijalni pojacavac i to sa dosta snaznim ali tromim tranzistorima. Uz to njima je pogresnim izborom otpornika R9/R10 i R23 pustena premala mrna struja. Da bi se uspesno pobudjivali FET-ovi (bilo kog tipa) potrebno je da prethodni stepen radi sa dosta velikom strujom da bi mogao da se izbori sa povelikim parazitnim kapacitivnostima FET-ova. Struja kroz svaku granu ovog VAS stepena bi morala biti barem oko 10mA. Ako stavite tako velike vrednosti za R9/R10 i R23 bice pri takvoj struji na njima tako veliki padovi napona da ce pojacalo poceti da klipuje mnogo ranije nego sto bi trebalo i moglo. Kroz R23 protice sabrana struja obe grane VAS stepena a to je 2x10mA pa ce to na 2,2koma da napravi pad napona od 44V, a na tom otporniku ne zelimo da taj pad bude veci od nekih 1V. Zato R23 treba smanjiti na 47oma. Takodje su i R9 i R10 preveliki sa svojih 1k jer ce na njima biti pad napona od 10V! Oba treba zameniti sa po 100 oma. Otpornik R8 sluzi da se na kolektoru Q9 dobije priblizno slican napon kao na kolektoru Q10 za koji znamo da mora biti na oko -0,6..0,7V. Uz malo racunice dolazimo do vrednosti od 5k6/1-2W za R8 a paralelno njemu treba staviti i blok od oko 100nF (nije kriticno). Kondenzator C5 je sasvim nepotreban jer nema sta da kompenzuje - samo izgleda "lepo i simetricno" na semi. C6 je potreban ali ima preveliku vrednost pa ce frekventni opseg biti dosta suzen a i SlowRate ce biti mnogo losiji. Njegova vrednost treba da se krece u opsegu od oko 18 do 39pF.
Ni ulazni stepen nije bolje proracunat. Pustena je daleko premala struja. Sa malom strujom imate nesto manji sum ali i mnogo manju linearnost i dinamicke osobine pri vecim signalima. Retko se kod ovog stepena ide sa manjom strujom d nekih 1mA po tranzistoru. Zbog linearnosti i boljeg ponasanja na vecim signalima, uvek je pozeljno dodati i emitersku degeneraciju tako sto se u svaki emiter ubaci po jedan otpornik a ovde ce biti dovoljan od 100oma. Dakle emiteri Q11 i Q12 nisu direktno povezani vec svaki ima po jedan otpornik od 100oma i oni se spajaju u tacki koja ide na R3. I sam R3 nije dobro resenje. Tu se kod boljih dizajna stavlja izvor konstantne struje ali moze se i ovako bez njega. Ipak je bolje da to ne bude samo jedan otpornik vec se on razdeli u dva seriski vezana otpornika a izmedju njih ka masi se stavlja elektrolit. Tako se znacajno poboljsava PSRR. Ako racunamo da Q11 i Q12 vuku svaki po 1mA ta ce struja da tece i kroz R3. Posto se baze ta dva tranzistora nalaze na nultom potencijalu, znamo da im emiteri imaju samo 0,6V vise i da je napajanje 55V pa dakle mozemo izracunati i novu vrednost za R3 a to je oko 27k. Njega je bolje podeliti u dva otpornika od recimo 12 i 15k vezani u seriju a sa njihovog spoja elektrolit od oko 22-47uF/63V na masu.
Ranije smo vec odredili da je R23 sada 47 oma i da kroz njega protice 20mA. To ce na njemu stvoriti pad napona od 0,94V a posto znamo da ce tada na bazama morati da bude oko 0,6-0,65V visi napon (napon Ube Q9&Q10) tako smo nasli i koliki treba da je napon na R12 i R13. Uzecemo da je na svakom od njih pad napona od 1,6V. Ako kroz nji teku struje Q11 i Q12 koje su po 1mA racunamo da R12 i R13 treba da imaju vrednst od 1,6k svaki. Koristicemo prvu najblizu vrednost 1,5k a tacne struje Q9 i Q10 cemo dobiti manjim korekcijama R23 ili R3.
Pojacanje celog ampa je odredjeno odnosom R15 i R14 i mislim da je preveliko. Ja bih tu ostavio R14 kako jeste a stavio R15=R2=22k da bi odrzali DC simetriju na izlazu. Takodje bi povecao vrednost C2 na barem 220..470uF jer on odredjuje RollOff na niskim frekvencama. R1 bih smanjio na 220 oma jer on sa C4 pravi LowPass filter koji ce prerano da obara pojacanje ako je R1=2k2.
Inace mislim da bi za Q9 i Q10 trebalo koristiti bolje tranzistore i sa visim radnim naponom. BD139 su 80V tranzistori a SWING napona na njihovim kolektorima ce biti skoro od -50V do +50V pa su velike sanse da ne izdrze. I Q11 i Q12 ne bi bilo lose zameniti sa naponski boljim tranzistorima - recimo 2SA970 ili 2SA992 ili 2N5401.
-
Doca, голема благодарност за исцрпното објаснување ;). Од секој твој post учам многу нови работи ;).
-
Doca, голема благодарност за исцрпното објаснување ;). Од секој твој post учам многу нови работи ;).
To bi i trebalo da je svrha svih nas starijih i recimo iskusnijih. Moj moto u zivotu je uvek bio: Svo moje znanje i iskustvo je bezvredno ako ostane samo moje i ode samnom pod zemlju. Ovako, kad ga podelim sa drugima, ostace da zivi dugo posle mene i mozda ce pomoci ili cak i usreciti jos ko zna koliko ljudi.
Bitno mi je da kod mladih razvijem sposobnost da uvek sagledaju celokupnu sliku i da ne "padaju" na sminku i pseudo-istine. Da razmisljaju svojom glavom i kriticki se odnose prema svemu. Na Internetu ima svega i svacega, ima mnogo obmana i "prodavanja magle i zmijskog ulja" i cesto to bude uvijeno u naizgled vrlo naucna objasnjenja, pa oni manje iskusni budu time ocarani i zaslepljeni i tako postaju "vernici" a ne pada im na pamet da trezveno razmisle i sagledaju. Tada bi verovatno razaznali istinu.
-
To bi i trebalo da je svrha svih nas starijih i recimo iskusnijih. Moj moto u zivotu je uvek bio: Svo moje znanje i iskustvo je bezvredno ako ostane samo moje i ode samnom pod zemlju. Ovako, kad ga podelim sa drugima, ostace da zivi dugo posle mene i mozda ce pomoci ili cak i usreciti jos ko zna koliko ljudi.
Bitno mi je da kod mladih razvijem sposobnost da uvek sagledaju celokupnu sliku i da ne "padaju" na sminku i pseudo-istine. Da razmisljaju svojom glavom i kriticki se odnose prema svemu. Na Internetu ima svega i svacega, ima mnogo obmana i "prodavanja magle i zmijskog ulja" i cesto to bude uvijeno u naizgled vrlo naucna objasnjenja, pa oni manje iskusni budu time ocarani i zaslepljeni i tako postaju "vernici" a ne pada im na pamet da trezveno razmisle i sagledaju. Tada bi verovatno razaznali istinu.
Потполно се сложувам со тебе за се што пиша ;). Немам ништо да додадам или да одземам од целиот текст ;).
Би препорачал на сите оние кои решиле да го прават овој засилувач, да си го зачуваат post-от од Doca во .txt или .doc фајл, па да пробаат и да видат како ќе звучи засилувачот со корекциите ;). Врз база на објаснувањето, навистина би требало подобро да звучи. А обаснувањето беше детално и исцрпно, како и теоретски поддржано (немаше равенки, но кој сака може да ги поставам и равенките и да го објаснам и преку шеми и равенки тоа што Doca го пиша ;)). Мене малку повеќе време ми треба за теоретска анализа на некоја шема :S. Тие што имаат повеќе искуство, се разбира дека може побрзо да изанализираат ;). А, се разбира, не ги знам ни сите „финти“ кои би довеле до поквалитетен и подобар засилувач ;). Јас можеби и ќе пресметам, ама може да не знам дали тоа што сум го пресметал е добро или не ;D.
-
Едно големо браво и од мене за Doca, навистина одлично објаснето, браво уште еднаш :).
-
Vidim ja da ce te da me razmazite... mnogo me hvalite! :)
Jos tri stvari:
-veoma pazite odakle nabavljate te Lateralne MOSFET-ove jer se SVUDA po svetu krece jako veliki broj laznih kopija tih komponenata. Izgledaju spolja potpuno indenticno, cak i merenja instrumentom budu sasvim OK ali po stvarnim karakteristikama u radu nisu ni blizu originalima niti mogu da izdrze koliko i oni. Nabavljajte SAMO od proverenih svetskih snabdevaca sa dobrom reputacijom... Farnell, Mouser, DigiKey, Newark, RS, Buerklin, Renesas, Vishau itd. itd.
-podesite BIAS (mirnu struju) na minimum 100mA po izlaznom paru (Q2 i Q4 su jedan par a Q3 i Q5 su drugi par) a jos bolje na 120-150mA po paru. Obezbedite dobar hladnjak.
-svidja mi se GigaWatt-ova ideja da ako neko pocne da radi ovu semu da sklopi jedan kanal bas kao na originalu a drugi sa mojim izmenama pa da napise sta se dogadja i kakve su razlike.
PS: Znao sam da cu nesto zaboraviti... u semu sa MOSFET-ovima bilo koje vrste se moraju dodati i zastitne diode u gejtove. To se obicno radi koriscenjem seriske veze jedne Zener diode za napon ne veci od 12V i jedne obicne silicijumske diode kao 1N4148. Vidite sliku.
-
а ова за со зенер диодиве за овој засилувач или за било кој засилувач со мосфети треба да се става???
-
Доко,и јас ти благодарам на исцрпниот приказ,навистина добар приказ.Веројатно ке има заинтересирани за градба,па зтоа и го постираме.Во секој случај ,ако некому му е потребна помош нека се јави.Ова со зенерките,со мала модификација ,како заштита може да се стави на било кој сличен појачувач.
-
а ова за со зенер диодиве за овој засилувач или за било кој засилувач со мосфети треба да се става???
Evo Batka ti je vec odgovorio:
Ова со зенерките,со мала модификација ,како заштита може да се стави на било кој сличен појачувач.
To jeste mala modifikacija ali veoma vazna i to treba da ima SVAKI pojacavac sa FET-ovima bilo koje vrste. Vecina izlaznih FET-ova imaju Ugs napon proboja oko 15V tako da ce zenerice od 12V biti upotrebljive za skoro svaki tip. Nekada tu stavljaju i zenerice od 10V pa i od 9V ali smatram da je to premalo jer ce to spreciti da dobijete punu snagu pojacala. Zenerice sa manjim naponom su jos bolja zastita, ali ogranicavaju napon pobude.
-
Malo mi je zao sto ovde ljudi ne prave vise moje dizajne... ili im nisu dovoljno poznati, ili im se ne svidjaju ili su im komplikovani ili skupi... ne znam tacno sta je razlog?
-
Malo mi je zao sto ovde ljudi ne prave vise moje dizajne... ili im nisu dovoljno poznati, ili im se ne svidjaju ili su im komplikovani ili skupi... ne znam tacno sta je razlog?
Ги прават Doca, твоите дизајни се добро познати кај нас, само ретко кој ги презентира проектите по форуми :).
-
E to mi je drago samo ja to nisam mogao znati jer se o tome ne pise. Mislim da je to malo steta i to steta za ljude ovde jer vidim da otvaraju teme i pokusavaju puno nekakvih losih, traljavih i nesigurnih dizajna, a sa druge strane, nista od onog sto je na mom sajtu nije tamo dospelo a da nije 101% provereno i vec puno puta pravljeno. Ima i puno potvrda o tome na mnogim forumima od strane drugih ljudi.
Ovde bi recimo bio vrlo interesantan moj dizajn DOGC-H jer je vrlo jednostavan, necete verovati koliko to dobro zvuci, delovi nisu skupi a i nema nikakvih podesavanja - sve se samo podesava automatski - i DC simetrija na izlazu i BIAS (mirna struja).
-
Доко, како рамноправен член на форумов имаш право да ги представиш твоите дизајни, барем пред младиве колеги. Ако ние постарите ги ставиме, може да замериш ;D. Значи, слободно стави нешто интересно и ново на Форумов.